ابوحرب بختیاربختیار، ابوحرب، فرزند ابی جعفر محمدبن ابراهیم، از فرمانروایان ناحیه تاریخی قومس (سمنان و دامغان) و دست نشانده آل زیار (حک: ۳۱۶ـ۴۳۵ یا ۴۴۱). ۱ - معرفی ابو حرباو که سمت حاجبی فلک المعالی منوچهربن قابوس (حک: ۴۰۳ـ۴۲۰) را نیز داشت، از نخستین ممدوحان منوچهری دامغانی (متوفی ۴۳۲) است. منوچهری در سه قصیده [۱]
احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۹، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
[۲]
احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۰۸، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
[۳]
احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۳۶، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
و یک مسمط [۴]
احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۶۱، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
که به مناسبت جشنهای سده و مهرگان و نوروز در مدح این امیر سروده، او را به نژاده بودن و آزادگی و بزرگمنشی و بخشندگی و خوش سخنی و دانشوری و جنگاوری ستوده و به روزافزونی و تقرب وی در دربار فلک المعالی امیدوار گردانده است.انتخاب این سه جشن برای مدیحه گویی و توجه ممدوح بدانها احتمالا نشانه تعلق خاطر این امیر به آداب و رسوم و آیینهای ایران و گویای اشرافی و ایرانی بودن خاندان اوست. منابع ادبی و تاریخی موجود، جزئیات زندگانی بختیار را روشن نمی‌کند؛ تنها در سالهای اخیر به وجود سه کتیبه از وی در سه بنای تاریخی ناحیه قومس پی برده‌اند که هم روشنگر نام و نشان و مقام و عنوان اوست و هم مؤید آنچه منوچهری در مدایح خود آورده است. این سه کتیبه عبارت‌اند از: کتیبه‌ای (با تاریخ ۴۱۷) در قبّه قصر پدرش، پیر علمدار، در دامغان؛ کتیبه‌ای بر مناره مسجد تاری خانه دامغان مربوط به پادشاهی فلک المعالی و روزگاری که بختیار حاجب امیر زیاری شده بود (یعنی در فاصله ۴۱۷-۴۲۳)؛ و کتیبه‌ای بر مناره مسجد جامع سمنان که مربوط به دوره امیری بختیار بر این نواحی (یعنی در فاصله ۴۱۷-۴۲۶) است. ۲ - فهرست منابع(۱) احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بختیار، ابوحرب»، شماره۶۵۰. |